1. Bestuur en organisatie

1.1 Een toegankelijk bestuur
Wij zijn toegankelijk en staan midden in de samenleving. We zetten, zowel individueel als collectief, in onze contacten een duidelijk profiel van onze gemeente neer. Daarbij vormen het Verhaal van onze organisatie en de toekomstvisie De Fryske Marren ons kader. Wij werken samen met onze inwoners, sociale partners en bedrijfsleven en ook met andere instanties en overheden (buurgemeenten, Provinsje
Fryslân, Rijksoverheid en Wetterskip Fryslân) aan de ontwikkeling van onze gemeente. Precies volgens de uitgangspunten van het coalitieakkoord.

Relatie raad, college van B&W en organisatie
De raad stelt de beleidskaders vast. Wij voeren het vastgestelde beleid in nauwe samenwerking met de organisatie uit. Wij nemen de raad met het schrijven van een startnotitie aan de voorkant mee bij de meer complexe beleidsonderwerpen en wij informeren de raad proactief over relevante ontwikkelingen.

Bestuurlijke vernieuwing
Voor bestuurlijke vernieuwing staan een aantal acties op de raadsagenda. Daarnaast zijn de hierna genoemde punten van belang:

• Inwonersparticipatie in de gemeentelijke democratie

Voor inwoners- en overheidsparticipatie hebben we in 2021 beleid ontwikkeld
Het heet: Wikselwurk (zie ook pagina 3 communicatie). Dit beleid is samen met inwoners, ondernemers en organisaties tot stand gekomen. Op 1 juni 2022 is het vastgesteld in de raad. Het participatiebeleid is een voorwaarde in de Omgevingswet. Het bestaande raadstraject lokale democratie en de uitkomsten van het Democratie testlab worden hierbij aangehaakt.

De komende tijd implementeren we dit beleid
We gaan bij steeds meer thema’s en projecten samenwerken met inwoners. De gemeente adviseert en ondersteunt bij initiatieven van dorpen en inwoners, die aantoonbaar op draagvlak kunnen rekenen. Hiervoor zijn een participatiekompas en een toolbox in ontwikkeling en investeren we in een gesprekspool en in opleiding.

Jeugdparticipatie is ook onderdeel van het Wikselwurkbeleid
Inzet op lokale democratie betekent namelijk dat jongeren meer worden betrokken bij gemeentelijke thema’s. De raadswerkgroep Jeugd heeft als doel jongeren actief bij de lokale politiek te betrekken. Ze doet dit samen met scholen en maatschappelijke organisaties. Een actueel aandachtspunt van deze raadswerkgroep is de actieve rol van jongeren te verbeteren in het meepraat- en meebeslisproces bij gemeentelijke thema’s.

• Jeugdketenbeleid: uitvoering in 2023

De raad wordt binnenkort geïnformeerd over de uitkomsten van het participatietraject met jongeren, ouders en partners. Aansluitend daarop wordt het jeugdketenbeleid ter besluitvorming aan het college en de raad aangeboden, waarna in 2023 uitvoering kan plaatsvinden.

• Rechtmatigheidsverantwoording in de jaarrekening

Door een (beoogde) wetswijziging is het college van B&W vanaf verslagjaar 2023 verantwoordelijk voor het opnemen van de rechtmatigheidsverantwoording in de jaarrekening. Hiermee wordt verantwoording afgelegd in hoeverre zij financieel rechtmatig heeft gehandeld. Dat betekent niet dat er minder rechtmatigheidscontroles moeten worden uitgevoerd, maar dat het college deze zelfstandig/intern moet inrichten, uitvoeren, controleren en rapporteren. De accountant controleert dit vervolgens. De wetswijziging leidt tot een ontwikkeling van ons Intern Controleplan, die wij in nauwe samenwerking met de accountant vormgeven.

• Centrale huisvesting

Het voorlopig ontwerp wordt in het eerste kwartaal van 2023 voorgelegd aan de raad. Normaal gaat de bouw dan één jaar duren en wordt het gebouw in het eerste kwartaal van 2024 in gebruik genomen. Of deze datum haalbaar is, is door de schaarste van materialen en personele krapte moeilijk in te schatten.

• Opvang vluchtelingen Oekraïne

In 2022 zijn wij gestart met de opvang van vluchtelingen uit de Oekraïne. Dit wordt gedaan op basis van de Regeling opvang ontheemden Oekraïne. De Rijksoverheid heeft in eerste instantie ingezet op de opvang van ten minste 6 maanden. Op het moment dat de programmabegroting 2023 is opgesteld, is er nog geen duidelijkheid over mogelijke opvang voor langere termijn en dus ook niet over de mogelijke consequenties voor 2023 en verder. In de voorjaarsrapportage 2023 wordt een mogelijke verlenging van de opvang nader uitgewerkt.

1.2 Dienstverlening en communicatie
Onze gemeente heeft een professionele, betrouwbare en voor iedereen toegankelijke dienstverlening. De gemeente is zowel fysiek als digitaal goed bereikbaar.

Een nieuwe dienstverleningsvisie
Op 22 juni 2022 heeft de raad een nieuwe dienstverleningsvisie 2022-2026 vastgesteld. Luisteren naar inwoners is hierin het vertrekpunt. Daarmee is communicatie verweven als een rode draad door de hele visie. In 2022 - 2023 wordt de dienstverleningsvisie geïmplementeerd. In 2024 gaan we evalueren.

Samen met inwoners geven we dit vorm
We willen inwoners in de verschillende rollen die zij hebben (kiezer, klant, partner, belastingbetaler of gebruiker) goed bedienen. Daarom zoeken we de samenwerking op:

• We maken gezamenlijk afspraken over de dienstverlening en onze werkwijze. Deze leggen we vast in serviceformules.
• We sparren regelmatig over onze dienstverlening met de tien inwoners die lid zijn van het formuleberaad.

Onze dienstverlening verloopt maximaal digitaal
In de nieuwe dienstverleningsvisie is digitalisering één van de uitgangspunten. Hierbij kiezen wij voor iedere bewoner de juiste oplossing. Digitaal waar het kan en fysiek waar het moet.

Ook ons werkproces verloopt maximaal digitaal
Er wordt stevig ingezet op het digitaliseren van het werkproces binnen onze organisatie. Processen worden geheel gedigitaliseerd, van aanvraag tot en met archivering.

e-Dienstverlening

• eDiensten Burgerzaken

In het kader van het project digitale dienstverlening zijn vijftien producten benoemd. Hiervan zijn inmiddels tien producten live gegaan, zoals aangifte overlijden, doorgeven verhuizing en aanvraag volmacht stempas. De resterende vijf producten gaan in 2023 live.

• eDiensten Sociaal Domein
  Door digitalisering binnen het sociaal domein regelen inwoners hun zaken snel en eenvoudig online, van uitkeringsaanvraag tot inkomensverklaring. Alle gegevens die bij de gemeente bekend zijn, worden bij een aanvraag vooraf ingevuld door koppeling van onze systemen. Daardoor worden aanvragen uniform afgehandeld, worden eventuele vragen direct toegelicht en komt een besluit sneller beschikbaar.

Communicatie
Voor de ontwikkeling van ons communicatiebeleid van de komende jaren zijn de ambities uit het coalitieakkoord leidend:

1. We maken het samen: participatie en interactie.
2. Externe gerichtheid (externe profilering).
3. De verdere ontwikkeling naar een communicatieve(re) organisatie.

ad 1. Participatie en interactie vragen om uitstekende communicatie
Met ‘Wikselwurk’ geven wij de komende jaren invulling aan ons beleid voor inwoners- en overheidsparticipatie. Hierbij is het cruciaal om ook vooraf goed te communiceren over verwachtingen en kaders. Participatie en het structureel in dialoog gaan met de samenleving, vraagt flexibiliteit en een hoge mate van omgevingsbewustzijn van de organisatie. Aandacht voor interne communicatie en cultuur zijn hierbij belangrijk, niet alleen binnen het ambtelijk apparaat, maar ook tussen medewerkers, college en raad. Het cultuurtraject ‘Samen Vooruit’ heeft hierin een belangrijke rol.

Het communicatieteam bekwaamt zich in advisering over participatievormen:

• De functie van communicatieadviseur ‘verbreedt’ naar communicatie- en participatieadviseur.
• Daarnaast investeren we organisatiebreed in een gesprekspool. Deze gespreksleiders zetten we in bij zowel interne als externe samenwerkingstrajecten.

ad 2. We versterken de externe profilering van de gemeente
We werken hard om onze gemeente een fijne plek te laten zijn om te wonen, werken en recreëren. Kleurrijk, actief, noflik en samen zijn de waarden waar we trots op zijn en dat dragen we dan ook uit. Deze gewenste profilering van onze gemeente - zowel voor het gebied als voor De Fryske Marren als lokale overheid - willen we verder versterken. Dat doen we:

• extern met advertenties, het sponsorbeleid (evenementen) en in de arbeidsmarktcampagne. Ook zijn deze waarden verweven in de nieuwe toekomstvisie De Fryske Marren;
• intern schenken we aandacht aan de gewenste profilering van de gemeentelijke organisatie in het ‘Verhaal van onze organisatie’. Zodat we allemaal hetzelfde verhaal uitdragen.
  

ad 3. We ontwikkelen naar een communicatievere organisatie
Ons doel
We zetten in op een open, eerlijk en transparant contact met onze inwoners. Met als uitgangspunten informatiegelijkheid, betrouwbaarheid en transparantie. Doel is om actief te communiceren over onze speerpunten, beleidsthema’s en werkwijze.

Het middel
Communicatieve vaardigheden vragen structureel om aandacht. Het gaat dan niet alleen om investeren in kennis en vaardigheden door middel van trainingen (bijvoorbeeld schrijftrainingen). Het gaat hierbij ook om investering in houding en gedrag. Denk aan omgevingsbewustzijn, pro-activiteit, maatschappelijke betrokkenheid, samenwerken en verantwoordelijkheid nemen. Dit laatste is prominent meegenomen in het cultuurtraject ‘Samen Vooruit’ dat deel uitmaakt van de organisatieontwikkeling en in 2022-2024 verder wordt geïmplementeerd.

Het vertrekpunt
Communicatie, participatie en dienstverlening zijn drie communicerende vaten die nauw met elkaar verbonden zijn. Daarom zorgen we voor verbinding met de nieuwe dienstverleningsvisie en het Wikselwurkbeleid. En we voldoen aan de Wet Open Overheid en de Wet digitale toegankelijkheid.

1.3 Openbare orde en veiligheid
Ons doel
In onze gemeente kunnen inwoners, bedrijven en bezoekers zich veilig voelen en is er weinig overlast en criminaliteit. Wij zetten ons ervoor in om dit niveau van veiligheid en veiligheidsbeleving vast te houden en waar mogelijk te verbeteren. Daarbij hebben wij zowel oog voor de veiligheid van het individu als voor de openbare orde/veiligheid.

Het middel
Door te investeren in leefbaarheid, ‘mienskip’, laagdrempelige zorg, ondersteuning en voorzieningen voorkomen we veel problemen. Wanneer dat nodig is, zetten we zwaardere middelen in om de veiligheid van onze inwoners te beschermen en escalaties te voorkomen.

Het vertrekpunt
In de beleidsperiode 2023-2026 geven wij extra aandacht aan de veiligheidsthema’s die in het Integraal veiligheidsplan 2023-2026 zijn vastgesteld. Op het moment van schrijven van de programmabegroting 2023 wordt nog aan het nieuwe veiligheidsplan gewerkt.

Informatieveiligheid
De Fryske Marren neemt de privacy van haar klanten en de informatieveiligheid zeer serieus. Burgers en bedrijven moeten erop kunnen vertrouwen dat de gemeente zorgvuldig en controleerbaar met informatie omgaat en deze goed beveiligt.

• Baseline informatieveiligheid Overheid (BIO)

Alle overheidsorganisaties zijn gehouden aan het normenkader voor informatieveiligheid: de BIO.

• Op basis van verschillende testen, analyses en onderzoeken is het BIO-informatiebeveiligingsbeleid en het bijhorende actieplan vastgesteld.
• De cyclus en het uitvoeren van het actieplan eindigen in 2022.
• In 2023 start De Fryske Marren met een nieuwe cyclus en wordt de gemeente door een onafhankelijke auditor getoetst op de BIO-normen.
• De uitkomst en bevindingen van deze audit zijn de basis voor het vernieuwde actieplan.

• Verantwoordingsproces (ENSIA)

In 2022 is gestart met de nieuwe (ENSIA, Eenduidige Normatiek Single Information Audit) verantwoordingscyclus die bepalend is voor 2023. Door digitalisering zal de auditlast in 2023 wederom stijgen. De verwachting is dat wij verantwoording moeten afleggen over 4 DigiD-lijnen en 3 SUWI-aansluitingen.

• Aanpassen ICT- en informatiebeveiliging

Digitalisering en digitaal (thuis)werken is nog steeds actueel en onze werkwijze en maatregelen worden verder aangepast om deze ontwikkeling te ondersteunen. Daarnaast zien we een toename in dreigingen en risico’s op het gebied van ICT en informatieveiligheid. Daarom passen wij onze interne beveiligingsstructuur aan. Hierdoor kan de gemeente sneller en adequater handelen op meldingen van o.a. de Informatie Beveiliging Dienst (IBD).

APV en bijzondere wetten
We willen een gemeente blijven waar het nodige te beleven valt, zowel voor inwoners als bezoekers. We blijven doorlopend werken aan mooie evenementen, waarbij we de belangen van de omwonenden niet vergeten.

In de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) en bijzondere wetten is dit wettelijk geregeld. De volgende ontwikkelingen zijn hierbij van invloed:

• Invoering omgevingswet

Wanneer de Omgevingswet ingevoerd wordt, wordt de APV geactualiseerd. Daarbij besteden we onder andere aandacht aan de verdere aanpak van ondermijning.

• Maatschappelijke ontwikkelingen

Doordat de maatschappij continue in beweging is, blijft ook de APV veranderen. Vooral, maar niet alleen, op het gebied van de openbare orde en veiligheid. Deze ontwikkelingen worden samen met de veiligheidspartners (o.a. politie en Veiligheids-regio) gevolgd.

• Inwoners(initiatieven)

Initiatieven van inwoners in de vorm van vragen, opmerkingen en suggesties worden bij de beoordeling van het beleid betrokken.

• Uitbreiding Wet Bibob

Vanwege de uitbreiding van de Wet Bibob vindt een evaluatie en een (mogelijke) herziening/uitbreiding van het Bibob-beleid plaats.