Gehonoreerde aanmeldingen

Algemene (bestuurlijke) toelichting 
Vanuit het Klimaatakkoord hebben we als gemeente de regie gekregen over het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving. In november 2021 heeft de gemeenteraad hiervoor de Warmtevisie vastgesteld. Uitgangspunt is dat we aansluiten bij bewonersinitiatieven en hen zo goed mogelijk ondersteunen bij het aardgasvrij maken van hun dorp. We hebben 4 startdorpen aangewezen omdat in deze dorpen al bewonersinitiatieven actief zijn, dit zijn Balk, Elahuizen, Terherne en Boornzwaag. Inmiddels zijn hier 3 bewonersinitiatieven bijgekomen: een BiogasHub in de Haskerveenpolder, een buurtinitiatief in Oudehaske en een initiatief in Bakhuizen, Mirns & Rijs. Al deze projecten zijn van start en verlopen goed. Initiatiefnemers ondersteunen we ze door te adviseren, ons netwerk in te zetten, samen plannen op te stellen en uit te voeren en door financiën voor onderzoek en projectkosten beschikbaar te stellen. 
Als gemeente werken we daarnaast ook nauw samen met de woningcorporaties Dynhus en Accolade, die betrokken zijn bij de projecten in Balk en Oudehaske. Ook werken we veel samen met buurgemeenten, Provincie, Wetterskip, FSFE en Liander . 
Om de 7 bewonersinitiatieven in staat te stellen ook de komende jaren uitvoering te blijven geven aan hun plannen is uitvoeringsbudget nodig. Dit budget zal worden gebruikt voor het organiseren van bijeenkomsten en activiteiten, inhuur van externe expertise, het op gang brengen van innovaties, deelname aan de stuurgroep aquathermie, het aantrekken van co-financiering en het verstrekken van subsidies aan initiatiefnemers.  
Vooral de projecten in Balk en Terherne hebben een grote financieringsbehoefte vanwege de inzet van betaalde krachten uit het eigen dorp omdat deze projecten voor de energiecoöperaties te groot zijn om alleen met vrijwilligers uit te voeren. Voor Balk en Terherne is per dorp ongeveer € 200.000 per jaar nodig. Met dit geld kan men een participatieproces met heel het dorp organiseren, activiteiten organiseren, vervolgonderzoek uitvoeren, expertise inhuren, uitvoeringsplannen opstellen en een verkenning uitvoeren voor de oprichting van een coöperatief lokaal warmtebedrijf. We zetten ons er voor in om voor deze grote projecten co-financiering aan te trekken. Met het aquathermie project in Terherne doen we mee aan een aanvraag bij Interreg North Sea en voor het project Warmtenet Balk zijn we in overleg met het Waddenfonds.   
Naast de lopende projecten is er ook budget nodig om nieuwe initiatieven te ondersteunen. Met de 7 lopende projecten kan de helft van de doelstelling voor 2030 (1/5e van de gebouwen aardgasvrij) worden behaald, mits alle inwoners meedoen. Er zijn dus meer projecten nodig. De wens is om in Joure een groot project te starten voor het benutten van restwarmte van Douwe Egberts, waarvoor in 2019 door JDE, gemeente en Accolade een intentieverklaring is getekend. Ook is er behoefte aan financiële ruimte om nieuwe initiatieven vanuit de Mienskip direct op te kunnen pakken zodra initiatiefnemers zich bij de gemeente melden. 
Deze aanvraag richt zich op de periode t/m 2026. Omdat er tot 2050 financiering nodig is zal over een aantal jaar een aanvraag ingediend worden voor aanvullende investeringen. 

Wat zijn de consequenties als de aanmelding niet wordt gehonoreerd? 
De uitvoering van de Warmtetransitie wordt gedaan door bewonersinitiatieven die afhankelijk zijn van gemeentelijke financiering. Zonder projectfinanciering zullen de lopende projecten stil vallen. Risico hiervan is dat initiatiefnemers afhaken en de aanwezige energie uit de projecten verdwijnt.  
De startdorpen hebben als pilotproject een zeer belangrijke rol in het op gang brengen van de gehele warmtetransitie. Zij dienen als voorbeeld en stimulans voor andere dorpen en zijn voor de gemeente belangrijk voor het opdoen van leerervaringen. Uiterlijk in 2050 moeten alle 51 dorpen aardgasvrij zijn, daarvoor is het nodig om te zorgen dat deze kansrijke projecten vanuit de mienskip uitgevoerd kunnen worden. Als deze pilotprojecten geen doorgang vinden stagneert de hele warmtetransitie. Daarmee komen de doelstellingen om in 2030 1/5e deel van de gebouwen aardgasvrij te maken en de gehele gebouwde omgeving volledig aardgasvrij te maken voor 2050 in gevaar. Het effect daarvan is dat we te weinig zullen bijdragen aan het tegengaan van klimaatverandering en niet aan onze verplichtingen uit het Klimaatakkoord zullen voldoen.